www.skazaninakulture.fora.pl

veronaaa

Łohoho no ładnie, czyli nie jest ze mną tak źle skoro są ludziska bardziej zdezorientowani :] Leszku, oczywiście, że będzie ustny z WDK, Kawczyński mówił o tym wielokrotnie Razz

pzdr

Gość

on chyba mowil ze za duzo osob i bedziemy pisac. ale nie pamietam ....a to z h sztuki bedzie wszystko na tej kartce czy tylko do impresjonizmu ?

nenya

Gość

hallo...1 pytanie ...czy jutro z h sztuki bedzie tylko do impresjonizmu czy wszytko z tej kartki ! dzieki

Gość

a juz widze sorki ze 2 raz pisalam Smile

dzieki

Vespa

A ma ktoś może jakieś ładne ściągi z HS w formie elektronicznej?

Adam

Techniki i technologie artystyczne (sztuka prehistoryczna)
Malarstwo prehistoryczne jest najsłynniejszym malarstwem, z którego można wyprowadzić
całą sztukę. Techniki artystyczne: '
-ekspresja " .
-zabiegi pokazujące perspektywę
-zjawisko autroplomorficzne
-perspektywa kulisowa
-bardzo dokładne elementy pierwszoplanowe, reszta rozmyta.
Barwy ciepłe i zimne (tworzenie wizji przestrzeni - ciepłe przybliżają, zimne oddalają)
-zasada hierarchii - najważniejszy , największy.
-w grotach elementy malarskie określające zasadę budowania perspektywy i ruchu.
7 Cudów świata
-Piramida Cheopsa- największa z piramid egipskich w Gizie, powstała na przełomie XXVII i XXVI w pne , jako grobowiec króla Cheopsa . Postawiona została na sztucznie wyrównanym terenie. Piramida zorientowana jest zgodnie z kierunkami świata. Boki jej są zwrócone dokładnie na północ, południe, wschód i zachód. Wielkie bloki kamienne, ważące po 2,5 tony zostały ustawione z wielką precyzją. Cała budowla składa się z ponad 2,3 mln takich bloków. Obłożona delikatnym wapieniem z Tury. Niestety z tej obudowy już nic nie zostało. Ścięty wierzchołek piramidy spowodował, że jej wysokość zmalała do około 137,0 m. Wejście do piramidy znajduje się w północnej ścianie. Przejście niskim korytarzem prowadzi do położnej na wysokości 42,0 m nad poziomem terenu komnaty królewskiej -komory grobowej. Według niektórych uczonych Wielka Piramida ukrywa nieodnalezione jeszcze systemy komnat i korytarzy. Obok piramidy znaleziono, barkę, pogrzebową. W komorze królowej znajduje się korytarz o długości około 60 m, na którego końcu znajdują się małe drzwiczki, a za nimi prawdopodobnie pusta przestrzeń.
-Wiszące Ogrody Semiramidy- słynne tarasowe ogrody w Babilonie, przypisywane królowej Semiramidzie. Opisywali je przede wszystkim greccy historycy. Obecność pozostałości rozległego pałacu Nabuchodonozora. Dachy, na których zasadzono rośliny, były wykonane z materiałów nieprzepuszczających wody, m.in. smoły i ołowiu, dlatego nie przeciekały podczas nawadniania. Składały się z ponad 100 tarasów zbudowanych jeden nad drugim i wypełnionych. taką ilością ziemi, że rosły na nich drzewa. 'Owe ogrody musiały istnieć ze względu na wzmianki o nich występujące w wielu źródłach historycznych z tamtego okresu, lecz do naszych czasów nie przetrwały żadne ich ślady. Nazywano je też Ogrodami Miłości, ponieważ były prezentem króla dla jego kochanej małżonki, która po przyjeździe do Babilonu bardzo tęskniła za bujną zielenią ojczystego kraju. Na każdym tarasie rosły drzewa, kwiaty i krzewy. Zwisające z tarasów pnącza zakrywały mury, co sprawiało wrażenie, że te piękne ogrody zawieszone są w powietrzu. Do nawadniania ogrodów używano wody" z rzeki Eufrat, Którą dostarczano na poszczególne poziomy za pomocą sieci wodociągowych.
-Świątynia Artemidy w Efezie- joński dipteros, dzieło Chrisfrona i Metagenesa, Wzniesiona w 550 r.p.n.e. z inicjatywy króla Lydii - Kresusa, ozdobiona rzeźbami Fidiasza i Polikleta, podpalona w 356 r. przez Herostrata spłonęła doszczętnie. Ogromny (ok. 110x55 m) i pięknie wykonany, typ jońskiego dipterosu oparty na 127 kolumnach (tylu było fundatorów - władców i miast). Składał się z wewnętrznego sanktuarium oraz przedsionka. W środku stał potężny posąg Artemidy, w 356 roku p.n.e. spalony przez szalonego, żądnego sławy szewca Herostrata. Odbudowany w 2 poł. IV w. p.n.e.. Ponownie zniszczony w czasie inwazji Gotów w 262 roku n.e. i już nie odbudowany. W roku 1869 ekspedycja zorganizowana przez British Museum odkryła miejsce, gdzie znajdowała się świątynia. Niektóre elementy wystroju efeskiego Artemizjonu można obecnie obejrzeć w tym muzeum w Londynie. Posąg kultowy Artemidy Efejskiej znany jest z kopii rzymskich, oryginalna statua wykonana była ze złota, kości słoniowej, srebra i czarnego kamienia.
-Posąg Zeusa w Olimpii- Wykonany w V w. p.n.e. przez Fidiasza, miał wysokość ok. 13 m. Wykonany ze złota i kości słoniowej. Przetransportowany do Konstantynopola w 462 r. uległ zniszczeniu w pożarze miasta. Został wykonany w chryzelefantynie po roku 430 p.n.e. Zaliczany przez starożytnych Greków do cudów świata, ogromny posąg o wysokości ok. 12 m. Wykonany za pomocą tzw. techniki chryzelefantyny: zbudowany z drewnianych desek przymocowanych do wielkiego drewnianego rusztowania, pokryty kością słoniową (tors boga) i złotem (jego szata). Wyobrażał siedzącego na tronie Zeusa w płaszczu i wieńcu oliwnym, ze statuetką Nike na prawej dłoni, i berłem w lewej - symbol jedności cywilizacji . greckiej. Zniszczony został w 426 lub 465 roku n.e.
-Mauzoleum w Halikarnasie Powstało w IV w. p.n.e. jako grobowiec króla Mausollosa i jego żony Artemizji; częściowo zniszczone przez trzęsienie ziemi w XIV w., całkowicie przez Joannitów w XV.w..Budynek został zaprojektowany na polecenie królowej-wdowy -Artemizj i, przez architektów, ozdobiony przez rzeźbiarzy. Nie przetrwał on do naszych czasów; wspaniałą tę budowlę rozebrali joannici pod koniec XV wieku z kamiennych bloków zbudowali potężne mury, broniące siedziby ich zakonu, Zamku św. Jana. Część z zabytków mauzoleum, między innymi rzeźby, znajduje się w British Museum w Londynie.. Wysoki dach sprawiał, że całość przypominała sylwetką piramidę. Budowlę ozdobiono trzema fryzami ciągłymi (dwa w górnej partii cokołu, trzeci obiegał ją dookoła na wysokości zakończenia ścian)
-Kolos rodyjski-Zaprojektowany przez Charesa z Lindos powstał w III w. p.n.e.; miał 33 m wysokości i przedstawiał boga Heliosa Wykonany z brązu. Zniszczony przez trzęsienie ziemi w 226r., a następnie w VII w. sprzedany Żydom przez Arabów. Olbrzymich rozmiarów posąg Heliosa wybudowany na wyspie Rodos przez Charesa z Lindos. Upamiętniał zwycięstwo Rodyjczyków nad Demetriuszem Poliorketesem. Prace związane z budową statuły zostały wykonane przez robotników z Lindos, którzy pracowali nad nią przez 12 lat. Zgodnie z wykonanym wcześniej planem Kolos stanął w poprzek wejścia do portu pozwalając statkom na wpłynięcie do portu między jego otwartymi nogami. Według Filona była to swobodnie stojąca postać mężczyzny, wznosząca się na podstawie z białego marmuru. W uniesionej dłoni trzymał pochodnię, którą można było zapalać, dzięki czemu służyła w dzień jako znak nawigacyjny (stawa), a w nocy był latarnią morską. Twarz przedstawiona prawdopodobnie na awersie rodyjskiej monety z połowy III w. p.n.e. Wysokość wynosiła ok. 32 m, a jego waga ok. 70 ton, Wykonany był z 13 ton brązu, ponad 7 ton żelaza oraz był obciążony kamieniami. Niestety stał on nie więcej niż 66 lat, gdyż podczas ciężkiego trzęsienia ziemi w 225 roku p.n.e. pomnik pęknął na wysokości kolan i zawalił się. Pozostawiony był w miejscu upadku aż do 653 roku n.e., kiedy Arabowie najechali Rodos i zniszczyli posąg dla zdobycia brązowego złomu (podobno przewoziło go 900 wielbłądów).
-Latarnia morska na Faros -Zbudowana przez następców Aleksandra Wielkiego w Egipcie: Ptolemeusza, Sotera i Filadelfusa. W swoim czasie najwyższa budowla na ziemi, której światło widziano z odległości 50 km. Została zbudowana ok. 280 p.n.e. - 279 p.n.e. na podstawie planów architekta Sostratosa i na polecenie Ptolemeusza I, ukończona podczas rządów jego syna Ptolemeusza II. Możliwe, że pomysłodawcą budowy latarni był sam Aleksander Macedoński. Latarnia znajdowała się na przybrzeżnej wysepce Faros, która mając sztuczne połączenie ze stałym lądem poprzez Heptastadion, stanowiła część wejścia do portu w Aleksandrii w Egipcie. Latarnia zwieńczona była kopułą wspartą na ośmiu kolumnach. Na niej ustawiony był posąg Posejdona o wysokości około 7 m. W tamtych czasach była to najwyższa budowla na ziemi o podstawie mniejszej., od jej wysokości. Latarnię dość dokładnie opisał arabski geograf i podróżnik z XI wieku - Abu Abdallah Mohammed Edrisi. Jej wizerunek zachował się też na monetach i malowidłach. Nazwisko architekta jest znane dzięki zachowanej pod starożytnym tynkiem inskrypcji: "Sostratus, syn Deksyfanesa, poświęcił tę budowlę bogom ocalenia, w imieniu wszystkich tych, którzy żeglują po morzach", którą najprawdopodobniej zostawił sam budowniczy w tajemnicy przed królem. Wieża (wys. 120-135 m) o trzech kondygnacjach, najniższa kwadrat, następnie ośmiokąt, ostatni cylinder. Szeroka okrągła rampa wiodła na szczyt, gdzie zapalano ogień widoczny z odległości ok. 50 km. Prawdopodobnie już w II wieku runęła najwyższa część latarni. W IX wieku jej dolna część została zaadaptowana na meczet o nietypowej orientacji - wzdłuż osi północ-południe. Latarnia uległa uszkodzeniu przez trzęsienia ziemi w latach 1303 i 1323, wieża została ostatecznie zniszczona przez trzęsienie w 1375 roku. Od XV w. na jej ruinach powstał fort Kaitbaj. Obecnie na fundamentach latarni znajduje się Muzeum Morskie.

Kanony sztuki antycznej. Charakt. Form architektonicznych, malarskich , rzeźbiarskich w Egipcie , Grecji i Rzymie
EGIPT Obiekty które mają podwójny charakter- kultu i wysokich umiejętności technicznych. Paleta Łowcy , Paleta Szakali. Odlewy żeliwne niewielkiego formatu, bardzo precyzyjna rzeźba , płaskorzeźba , reliefy. Mała architektura- Kolumn Egipska- wyjątkowa , swoista , wiązki papirusu. Pomnik Ramzesa II - rzeźby ponadnaturalnej wielkości., rozszerzające się ku górze,Postać kapłanki. Rzeźba - Nefretete , wykonywana z .twardego , porowatego materiału — kwarcytu (?), posągi kotów ( ozdobione biżuterią). Malarstwo: charakteryzowało się narracją i opowieścią. malowane kadrami, składane i rozkładane na papirusach , również polichromia na rzeźbach i ścianach. Malarstwo wieloscenowe , przełamanie sposobu malowania dzieci, malarstwo ścienne naśladuje malarstwo n papirusach. Zwierzęta ukazywane w ruchu w przeciwieństwie do bóstw. Kolor - biel, świat kolorowy.
-GRECJA-Biel jest inna , kolor kamienno biały , sztuka ukazuje piękno ludzkiego ciała , zwracano uwagę na harmonijną budowę ciała , Grecy prześcigali się w skomplikowanej ..budowie - rzeźby w ruchu, dążyli do precyzji detalu - np. dokładne ukazywanie fryzur. Wiele rzeźb nie ma autora
Kolumna dorycka Jońska i koryncka. DORYCKA - cechą jej-jest funkcjonalizm, charakteryzuje się ciężkimi proporcjami, surowością i monumentalizmem. Trzon zwężał się lekko ku górze , na 2/3 wys. Był lekko wybrzuszony W tym stylu budowano głownie" świątynie. Kolumny wynosiły 14 modułów. JOŃSKA- charakt. Ją lekkość, wysmukłe proporcje i bogate zdobienia..Trzon kolumny ozdobiony z reguły 24 żłobkami, biegnącymi od głowicy do bazy. KORYNCKA — stanowiła rozwinięcie porządku jońskiego, kolumna bardzo bogato ozdobiona, była wyższa niż głowica jońska. Miała kształt lekko rozszerzony ku górze.
RZYM Łuk był podstawą architektury Rzymskiej.. Architektura rzymska ukształtowała się w znacznej mierze pod wpływem architektury hellenistycznej i architektury etruskiej. Pierwsze rzymskie świątynie powstały podczas panowania etruskich królów, to wtedy Rzymianie nauczyli się odlewać brąz, wypalać terakotę, poznali konstrukcje łukowe i sklepienia. Opanowana w II w. p.n.e. umiejętność wypalania cegły przyczyniła się do przełomu w sztuce rzymskiej. W tym czasie (przed okresem cesarstwa) zakładane miasta miały siatkę ulic przecinających się pod kątem prostym, brukowane ulice, kanalizacje. Domy budowane były
w oparciu o wzory greckie, posiadały atrium i perystyl. Okres republiki, to rozwój urbanistyki i architektury. Miasta otaczano murami obronnymi z bramami, wieżami, rozbudowano akwedukty i system kanalizacyjny. Przebudowano Rzym (Pole Marsowe, Forum Romanum. Wzdłuż dróg powstawały nekropolia. Powstały mauzolea, np. Mauzoleum Hadriana, katakumby. Budowano okazałe pałace (Złoty Dom Nerona, pałac Flawiuszów). Powszechniejsze stało się stosowanie kopuł — Panteon w Rzymie. Budowle powszechnego użytku też przybrały monumentalne rozmiary, np. amfiteatr Koloseum (notabene amfiteatr był czysto rzymskim wynalazkiem), teatry, termy Karakalli. Powstawały też łuki triumfalne. Na podbitych terenach zakładano stałe obozy wojskowe (castrum romanum), które dały początek licznym miastom. W malarstwie barwy miały swój blask , kolor , fakturę. Malarstwo przedmiotowe. W świecie rzymskim malarstwo było rozumiane przede wszystkim jako dekoracja wnętrz domów, budynków publicznych i warsztatów, technika mozaiki osiąga bogactwo i złożoność przedstawień rzeczywiście wyjątkowych szczególnie pod koniec Cesarstwa. To dokumentują posadzki willi na Sycylii w Piazza Armerina w prowincji Enna. nie brakuje przedmiotów o charakterze ludowym jak znaki warsztatów także portrety, sceny komediowe z aktorami i mimami oraz wspaniałe martwe natury z owocami, rybami i ptakami. Ważny gatunek malarstwa występujący w prywatnych domach to portret malowany tak jak inne malowidła wprost na ścianie. Zadanie artysty nie polegało wyłącznie na oddaniu podobieństwa lecz także na pozytywnym scharakteryzowaniu zajęć, upodobań i uczuć osoby portretowanej. . .
Europa średniowieczna- sztuka romańska, szkoły francuskie , rzeźba, fresk,
Sztuka romańska porusza mroczne , religijne tematy .W sztuce tej następuje rozwój techniki budowlanej , ogromną rolę odgrywają pielgrzymi, którzy odkrywają nowe miejsca. Architektura romańska rozwijała się od X- XIII wieku w nowo powstających, samodzielnych krajach Europy. Okres trwania architektury romańskiej jest umowny i przyjmowany różnie w poszczególnych państwach, budownictwo sakralne odegrało największą rolę w kształtowaniu się nowego stylu architektonicznego, nazwanego stylem romańskim. Kościoły pełniły w tym okresie podwójną rolę: były ośrodkami kultu oraz często spełniały funkcję obronną, dając schronienie podczas oblężeń. Użycie kamienia, jako najczęściej stosowanego budulca i obronny charakter budowli, miały duży wpływ na kompozycję bryły budowli. Kościół romański to budynek złożony z prostych brył (prostopadłościanów, walców, ostrosłupów) o surowym, ciężkim i monumentalnym charakterze. Grube mury i wąskie otwory okienne i drzwiowe, masywne wieże, podkreślają obronność założeń.). Kościoły w stylu romańskim miały 3-5 naw , często miały też nawy poprzeczne, przez co całość budynku miała kształt krzyża. Budowla było przyozdobiona bardzo skromnie. Ukształtowała się forma Bazyliki
Rzeźba i malarstwo są podporządkowane architekturze. Ponowne zainteresowanie się architekturą klasyczną i znaczny rozwój sztuki budowlanej, pozwoliły na powstanie wielu monumentalnych dzieł. Nie powielano jednak wzorów antycznych.. Rzeźba romańska wykonywana była najczęściej w kamieniu, rzadziej z drewna i brązu. Charakterystyczną jej cechą było to że była nierozerwalnie związana z architekturą. Najczęściej wypełniała miejsca na portalach, w tympanonach i zagłębieniach muru. Umieszczano ją również na kapitelach i trzonach kolumn. Tematyką rzeźby romańskiej była przede wszystkim hagiografia oraz sceny ze starego testamentu przeplatane motywami roślinnymi i zwierzęcymi.. W rzeźbie romańskiej stosowano tzw. prawo ram które kazało komponować postacie ludzkie tak aby mieściły się one w kwadracie. Efektem tego prawa były nierealistyczne proporcje przedstawianych sylwetek. Rzeźba jest podporządkowana architekturze. Głównym jej zadaniem staje się ukazanie boskiego tryumfu nad złem.. Szczytowym osiągnięciem styluromańskiego jest dekoracja rzeźbiarska katedry w Autun, dzieło Gislibertusa. Znakomitym twórcą późnoromańskiej rzeźby we Włoszech był B. Antelami. W Niemczech pojawiły się rzeźby nie związane z architekturą (brązowy krucyfiks z Werden ).
Freski Pompejańskie
Technika stosowana w malarstwie ściennym, polegająca na malowaniu na mokrym tynku. Dzięki reakcjom zachodzącym w zaprawie wapiennej, spoiwem staje się sama zaprawa, wiążąc się z nakładanymi farbami. Jest to jedna z trudniejszych technik malarskich ze względu na ograniczony schnięciem zaprawy czas wykonania malowidła. W języku potocznym freskami błędnie nazywa się każde malowidło ścienne, nawet wykonane w zupełnie innej technice malarskiej. Odnalezione w Pompejach liczne malowidła na ścianach odkopanego spod warstw popiołów miasta pozwoliły badaczom na odtworzenie historii malarstwa rzymskiego do 79 r. August Mau w XIX. w. wyróżnił cztery style pompejańskie stosowane do dekoracji architektonicznej.
Gotyk( najważniejsze katedry gotyckie , różnice znaczeniowe, wizualne)
Gotyk narodził się mniej więcej w XII w północnej Francji, w czasie złotego wieku stylu romańskiego. Uważa się-go za dojrzałą formę romanizmu.W gotyku zaczęto rezygnować z naw poprzecznych i wyrównano wysokość nawy głównej z bocznymi. Zastosowano sklepienia krzyżowo - żebrowe , oparte na 4 kolumnach, a nie jak wcześniej na ścianach. Budowano duże okna zakończone ostrym łukiem. Zaczęto stawiać wielkie katedry. Dachy budowli były zawieszone na dużej wysokośći.Pojawiły się wysokie , strzeliste wieże , wnętrza były zdobione bogato lub skromnie. Kościół gotycki - bardzo żywa liturgia słowa. Styl gotycki to kult Matki Boskiej (romański - to kult Chrystysa) . Przykładem stylu gotyckiego jest Katedra Notre Dame ( duże okna wysokie wieże , zewnętrzne łuki podporowe), Katedra Chartes we Francji-jeszcze wyższe i bardziej strzeliste wieże, różni się tym od katedry Notre Dame , ze ta była budowana w okresie gotyku dojrzałego , tamta zaś w okresie gotyku wczesanego.
Epoka renesansu ( Arch. Włoska ,sakralna i świecka, rzeźba Ghilbertego i Donatella. Twórczość van Eycków , Bosha i Breughla)
Sztuka renesansu na przełomie XV i XVI w. Włosi upatrują wzorów sztuki w starożytności. Według nowego stylu powstają głownie pałace, rezydencje i miejskie kamienice. Początkowy renesans charakt. Się powrotem kolumn i związanego z nimi pięciostylu. Wykształcają się coraz to nowe formy . Ostrołukowe okna stają się prostokątne, bryły są zbliżone do sześcianu. Symetria dwuboczna. Fasady są zdobione wymyślnymi wzorami i płaskorzeźbami. Sklepienia beczkowe , zamiast krzyżowo —żebrowych. Chropowata powierzchni ścian.Wieże stają się elementem podrzędnym , a ich role przejmują kopuły. ( Bazylika św.Piotra - wizytówka architektoniczna renesansu- budowana przez ponad 100 lat).
RZEŹBA - Lorenzo Ghiberti w1402 roku wygrał konkurs (pierwszy w historii sztuki konkurs) na projekt i wykonanie brązowych drzwi (północnych) do baptysterium przy florenckim kościele S. Maria del Fiore, później wykonał jeszcze drzwi wschodnie tegoż baptysterium - tzw. Porta del Paradisco (Drzwi Raju). Nowością było to, że budował swoje - płaskorzeźby na możliwie ściśle stosowanych prawach wykreślnej perspektywy. Donatello -ziałał we Florencji, Padwie i Sienie. Kształcił się i początkowo pracował u Lorenzo Ghibertiego. Wykonał rzeźby dla katedry florenckiej: posągi Dawida (1408/1409) i św. Jana Ewangelisty (1408-15), figury na fasadę kościoła Orsanmichele (słynny św. Jerzy, ok. 1416). W Padwie stworzył pomnik kondotiera weneckiego. Miał przełomowe znaczenie dla rozwoju rzeźby renesansowej i uwolnienia się jej od wpływów gotyku. Malarstwo renesansowe rozkwitło najwcześniej we Włoszech. We Florencji. Rzymie, Wenecji i innych włoskich miastach artyści zaczęli na nowo odnajdywać piękno sztuki antyku. Zaczęto znów malować postacie w akcie, nawet postacie biblijne (np. Massacio -Wygnanie z raju). Również tematyka mitologiczna stała się bardzo popularna (np. "Szkoła Ateńska" Rafaela). We Włoszech ukształtowało się malarstwo portretowe i powstał prototyp popularnego w późniejszej sztuce niderlandzkiego baroku pejzażu (np "Burza" Giorgione).Portrety malowano na tle pejzaży, co jest potwierdzeniem silnego zwrotu malarstwa renesansowego ku naturze. Wprowadzono sfumato, a światło na obrazach jest rozproszone oraz wykorzystywany jest światłocień. Istotną nowością był wynalazek zbieżnej perspektywy geometrycznej , linearnej oraz powietrznej. Malarze włoscy -Leonardo da Vinci , Michał Anioł.
Sztuka Baroku
Sztukę baroku charakteryzowało zrywanie z jakimikolwiek ograniczeniami. Ślepe naśladownictwo wzorów rzymskich i greckich Barocco - nieregularna perła. Barok - bez formy , bez założeń, bez jasno określonych zasad. Nowe świątynie nastawione głownie na robienie wrażenia. Przytłaczały bogactwem , przepychem , ozdobnością.
Malarstwo holenderskie :
Rembrant van Rijn - grafik. Uważany powszechnie za jednego z największych artystów europejskich, jeden z najważniejszych malarzy holenderskich Złotego Wieku. W realny sposób przedstawiał naturę, degradował człowieka i pokazywał jego słabe strony. Rembrandt zwany jest słusznie „malarzem duszy" w przeciwieństwie do Rubensa, malarza ciała. Ujmuje on wszystkie zjawiska głęboko: początkowe dzieła jego cechuje dramatyczne napięcie, jednak prace późniejszego okresu twórczości są coraz spokojniejsze i bardziej pełne duchowego pogłębienia. Potężnym środkiem malarskim Rembrandta był światłocień, w sposób jemu właściwy stosowany, będący połączeniem światła i cienia, zmroku, z którego wyłaniają się postacie, oraz jasnych promieni. W latach ok. 1630 następuje u Rembrandta zmiana kolorytu, z zimnych tonów niebieskawo zielonkawych na ciepłe, złoto-brązowe. Około roku 1640 pojawiają się w jego dziełach silna czerwień i głęboki ton żółty, ostatnie zaś 20-lecie jego twórczości charakteryzują silniejsze efekty kolorystyczne i znacznie szerszy sposób malowania. Spuścizna artystyczna Rembrandta jest bardzo bogata. Jego ważniejsze dzieła to : Straż nocna, Oślepienie Samsona, Ofiara Izaaka,Św. Rodzina, Koncert, Lekcja anatomii doktora Tulpa.
Jan Vermeer malował przede wszystkim sceny rodzajowe, wykorzystując mistrzowsko grę świateł. Częściowo zapomniany przez niemal dwa stulecia od swej śmierci, został odkryty na nowo w drugiej połowie XIX wieku. Dziś przypisywanych mu jest niewiele ponad 30 obrazów i najprawdopodobniej stanowią one niemal cały jego dorobek artystyczny .Nie był malarzem zbyt płodnym - pozostało po nim trzydzieści kilka obrazów, malował średnio dwa-trzy płótna rocznie. Tchną one jednak wielką poezją i doskonałością, poetycką wizją świata, a zarazem dysponują wyjątkowym mistrzostwem warsztatu. W swoich młodzieńczych dziełach podejmował tematykę zdecydowanie różną od tej, jaką zajmował się przez większość życia. Jego dwa pierwsze znane dziś obrazy są obrazami historycznymi. Chystus w domu Marii i Marty (ok.. 1654-56) przedstawia scenę ż Ewangelii wg Św. Łukasza, zgodnie z którą Chrystus odwiedził obie siostry w ich domu. Drugi z obrazów historycznych Vermeera to Toaleta Diany (ok. 1654-56), którego temat został zaczerpnięty z Przemian Owidiusza. Tematyka obrazów Yermeera - głównie sceny rodzajowe, oprócz tego dwa obrazy historyczne, dwa widoki miasta, dwie alegorie. Sceny przedstawione są w mieszczańskim wnętrzu, zapewne w domu Vermeera. Niejednokrotnie na różnych obrazach artysta przedstawił to samo pomieszczenie. Postacie zazwyczaj znajdują się w pobliżu okna, będącego źródłem światła. Bohaterami płócien są głównie kobiety. Dzieła : Kobieta z lutnią, U Stręczycielki, Przerwana lekcja muzyki,-itd." .
Malarstwo włoskie: (barok)
Caravaggio-Powszechnie uznawany za pierwszego wielkiego artystę barokowego, uzyskał szereg prestiżowych zleceń na dzieła o tematyce religijnej, w tym na brutalne walki, groteskowe dekapitacje, tortury i śmierć. Zdecydowana większość dzieł czyniła go jeszcze sławniejszym, aczkolwiek kilka zostało odrzuconych przez zleceniodawców, przynajmniej w oryginalnej formie, i musiały być przemalowane bądź znaleźć nowego nabywcę. Pierwsza wersja obrazu Św. Mateusz i anioł przedstawiała świętego jako łysego chłopa o brudnych nogach w towarzystwie skąpo odzianego wyuzdanego chłopca anioła została odrzucona i musiała być przemalowana jako Inspiracja św. Mateusza. Podobnie Nawrócenie św. Pawła zostało odrzucone, podczas gdy inna wersja tego samego motywu, Nawrócenie w drodze do Damaszku została zaakceptowana. Jedyne świeckie dzieło z tych lat Miłość zwycięży wszystko, Caravaggio namalował w 1602 roku.
Caravaggio posiadał wyjątkową umiejętność wyrażania, w jednej pełnej życia scenie, przemijającej kluczowej chwili. Wieczerza w Emaus przedstawia uznanie Chrystusa przez jego uczniów. Caravaggio "zamienił oscuro (cienie) w chiaroscuro."Chiaroscuro było w użyciu długo przed jego wejściem na scenę, ale to właśnie Caravaggio zastosował tą techniką tak zdecydowanie, zaciemniając cienie i łapiąc obiekty w oślepiające światło. Za tym szła przenikliwa obserwacja zarówno obiektów fizycznych, jak i psychologicznej rzeczywistości, co czyniło go z jednej strony niewiarygodnie popularnym a z drugiej prowadziło do problemów ze zleceniami o tematyce religijnej. Pracował niezwykle szybko, z żywych modeli, kreśląc wstępne linie końcówką trzonka pędzla. Dla ówczesnych artystów takie podejście było skandaliczne,potępiali oni brak szkiców oraz idealizowania postaci. Dla Caravaggia modele byli podstawą jego realizmu.
'Francesco Guardi przychodzi na świat 5 października 1712 roku w Wenecji. Pierwsze lekcje rysunku, a wkrótce potem i malarstwa, pobiera u swego brata Giovanniego. Po jego śmierci przejmuje rodzinną pracownię i poświęca się malowaniu, głównie widoków miejskich (tzw. wedut). W roku 1750 wykonał cykl obrazów przedstawiających dzieje Tobiasza dla weneckiego kościoła dell' Angelo Raffade. "Pracował z taką szybkością, iż nieraz zdarzało - się, że nie upłynęły nawet trzy dni od zamówienia, a obraz był już gotowy" tak pisał o nim w XVIII wieku de Boni. 12 września 1784 roku artysta zostaje przyjęty do Akademii Weneckiej. Umiera 1 stycznia 1793 roku.
Antonio Canaletto- W 1720 roku nazwisko Canaletta zostało wpisane na listę malarzy
weneckich zrzeszonych w gildii. ' -
Wenecja miała tradycję publicznych wystaw dzieł, w szczególności prac młodych artystów.
Canaletto został zauważony na organizowanej corocznie wystawie w Scuola di San Rocco,
dzięki swojemu obrazowi, przedstawiającemu kościół Santi Giovanni e Paolo. Po tym
sukcesie zlecono młodemu artyście namalowanie czterech obrazów dla kupca, Stefano Conti.
Conti stał się patronem Canaletta i pomagał mu w promowaniu prac.
Wielce znaczące dla Antonio okazały się modne w ówczesnych czasach przyjazdy młodych,
angielskich gentlemanów do Włoch w celu poznania kultury antycznej. Oczywiście z takich
wypraw należało przywieźć pamiątki, tak więc Canaletto sprzedawał swoje widoki zabytków
rzymskich a równocześnie promował się poza granicami Włoch. W latach 30-tych XVIII wieku popularność prac Canaletta wzrosła do tego stopnia, iż artysta był zmuszony zatrudnić pomocnika w swoim studio. Artyście pomagał również jego ojciec i siostrzeniec, Bernardo Bel lotto, który w owym czasie odbywał praktyki w studio wuja a w późniejszym używał także tego samego co wuj przydomka, "Canaletto". W 1746 roku przeprowadził się na 10 lat do Londynu, gdzie malował angielskie krajobrazy, a zwłaszcza miejskie widoki Londynu i Tamizy. W 1755 roku Canaletto na stałe powrócił do Wenecji, gdzie spędził ostatnie lata swego życia. Jego malarstwo nabrało wówczas ciemniejszych barw, jednak nie odnotowało się tak, jak wcześniejsze prace artysty. Canaletto dla realistycznego i dokładnego oddania detali architektury korzystał też z techniki camera obscura. Tworzył weduty i sceny rodzajowe na tle architektury, odznaczające się doskonałą perspektywą wiernością i precyzją szczegółów; tematy swych obrazów powtarzał w miedziorycie. Dzieła : „ Basen ś Marka", „ Bulwar - patrząc na Zachód"
Malarstwo Flamandzkie: (barok)
Rubens-jeden z najwybitniejszych artystów epoki baroku. Twórczość malarska artysty obejmuje 2000 obrazów. W swojej twórczości skupił takie cechy epoki jak: wybujałość, żywiołowość, dynamikę, niepokój i zmysłowość. Dzięki niezwykłej indywidualności narzucił swój styl całemu malarstwu flamandzkiemu na kilkadziesiąt lat. Malarstwo religijne realizował interpretując ze spontaniczną pasją chrześcijańskie tematy cierpienia, chwały, cudów, ekstazy. Tworząc dzieła o tematyce mitologicznej dał wyraz kultowi zdrowego i silnego ciała człowieka - odznaczające się obfitością kształtów akty rubensowskie stały się jednym z synonimów malarstwa barokowego. Rubens malował także portrety kobiece, męskie wizerunki reprezentacyjne, ponadto sceny z polowań oraz nastrojowe krajobrazy o bogatym kolorycie. Wykonywał też kartony do tkanin, liczne rysunki przeznaczone do rytowania, szkice dla architektów i dekoracje miejskie.W zakresie stosowanych środków malarskich Rubens ewoluował od śmiałych kontrastów ciepłych i zimnych barw do palety bardziej umiarkowanej, z przewagą bieli, żółci kadmowej, cynobru i łąkowej czerwieni. Przejrzyste warstwy farb tonował grą światła, którą skupiał na zgrubieniach warstwy malarskiej. Były to wartości nowatorskie, stawiające Rubensa wśród najwybitniejszych kolorystów w dziejach sztuki. Główne prace - śród olbrzymiej spuścizny artystycznej Rubensa szczególnie wyróżniają się tryptyki Podniesienie kzyża (1610-1611). Zdjęcie z krzyża (1611-1614) oraz Tryptyk św. Ildefonsa, obrazy religijne Sąd Ostateczny (ok. 1615-1616) i Pokłon Trzech Króli (1624), obrazy o tematyce mitologicznej: Bitwa Amazonek (ok. 1615), Pijany Sylen (1618). Porwanie córek Leukipa (1620), Święto Wenus (ok. 1630-1631). Ponadto cykl 21 scen Historii Marii Medycejskiej (1622-1625), Helena Fourment w futrze ' (1630-1631), Pejzaż z tęczą (ok. 1636), a wśród poloników - portret królewicza Władysława • Wazy (1624). Pozostałe obrazy: Leda (1601-1602), Światy Jerzy ze smokiem (1606-1610), Święty Sebastian (1606-1608), Autoportret z żoną (1609-1610), Polowanie na hipopotamy i krokodyle (1615), Głowa dziecka (1618) - przedstawiający najprawdopodobniej syna Mikołaja, Wygnanie z raju (1618-] 1620), Zamek w Paille (1620-1625), Kermessa (1636, Luwr), Pejzaż z pasterzem i jego stadem (1638), Sąd Parysa, Bitwa Amazonek - (Pinakoteka, Monachium), Betsabe w kąpieli, Ustawienie krzyża, Perseusz i Andromeda, Pijany Satyr, Ostatnia Komunia Sw. Franciszka z Asyżu, Zuzanna M> kąpieli, Porwanie Sabinek, Zachód słońca, Pejzaż, Pejzaż z krowami, Madonna ze świętymi, Niesienie krzyża i wiele innych.
Anton van Dyck, Król Anglii Karol I na polowaniu, ok. 1635-38. DYCK Anton van (1599-1641). Malarz flamandzki okresu baroku, najwybitniejszy po P. Rubensie; malował sceny rei., biblijne, hist, przede wszystkim zasłynął jako portrecista. W młodości współpracował w Antwerpii z P. Rubensem, który był dla niego wielkim autorytetem; 1620 wyjechał do Anglii, potem Włoch, gdzie (gł. w Genui) przebywał 7 lat i stał się wziętym portrecistą wł. arystokracji (Portret kardynała Guilio Bentivoglio, Markiza Balbi, Markiza Spinola); Po powrocie do Antwerpii malował portrety oraz obrazy religijne, wiele na zlecenie dworu holenderskiego; 1632 wyjechał do Anglii, gdzie pozostał do końca życia jako malarz Karola I; pod wpływem Tycjana i Correggia rozwinął własny styl; tam powstały liczne obrazy rel. (Św. Hieronim, Męczeństwo św. Sebastiana) i mitologiczne (Pijany Sylen, Zuzanna w kąpieli) oraz liczne portrety (pozostawił ich przeszło 400) osób ze sfer dworskich upozowanych na tle ciężkich kotar lub rozległych krajobrazów parkowych, czasem z fragmentami architektury (Portret konny Karola I, Król Karol I ze stajennym i paziem, Królowa Henrietta Maria i jej karzeł sir Jeffrey Hudson); D. w mistrzowski sposób oddawał właściwości różnych materii, subtelną grę światłocieniową ubiorów, zbroi, broni, podkreślał urodę i dystynkcję portretowanych osób, nie przywiązując wagi do przedstawiania ich psychiki; przyczynił się do* rozwoju angielskiej.szkoły portretu XVIII w. (T. Gainsborough, K. Reynolds).
Malarstwo hiszpańskie (barok)
Goya - Czas pokazał, iż Francisco Goya był najwybitniejszym malarzem hiszpańskim od czasów tzw hiszpańskiego złotego wieku (XVI-XVII wieku). Goya kształcony za młodu na malarza klasycystycznego był jednocześnie kontynuatorem tradycji weneckiej i. barokowej, co zawdzięczał kontaktowi z Giovannim Tiepolo, a jeszcze bardziej swojemu zachwytowi nad dziełami Diego Velazqueza. Goya udowodnił, że nie było sprzeczności pomiędzy klasycyzmem a tradycją Baroku. (Tę sprzeczność widział jedynie zbyt "biurokratyczny" Czech, Mengs. Druga nagroda na konkursie w Parmie potwierdziła to). Hiszpan malował freski o treści religijnej w świątyniach, portrety monarchów i papieży (np. Sw. Grzegorz), tak jak jego wielcy poprzednicy. Ale wydarzenia dziejowe sprawiły, że ten świat się załamał, a taka sztuka utraciła swoją aktualność. Według Józefa Supińskiego: Brak działania dla dobra ogółu przez jednostki posiadające władzę stał się źródłem upadku feudalnej budowy społecznej. Rewolucja francuska i jej ekspansja do Europy (w tym do Hiszpanii) poprzez żołnierzy Napoleona spowodowała jeszcze więcej cierpień; jeszcze większy zamęt i upadek dobrych obyczajów. To wymagało zmiany koncepcji sztuki. Goya, zamierzając "dać świadectwo prawdzie" -jak mawiał - zreformował sztukę; nadał jej nowy wyraz (nowoczesny do dzisiaj) oraz nową funkcję, która była i jest nadal realizowana przez najwybitniejszych artystów. Tą funkcją jest walka artysty o społeczną sprawiedliwość. Zostało to później dobitnie wyartykułowane w romantyzmie, ale Goya był prekursorem w takim podejściu do sztuki. Można powiedzieć, że w osiągnięciu tej przemiany pomogła Goi choroba; pierwsza w roku 1792, druga w roku 1819. Obie choroby spotęgowały siłę wyrazu jego sztuki. Goya, wychodząc z objęć "pewnej śmierci", odrzucał nie tylko towarzyskie konwenanse i artystyczne kanony, ale przede wszystkim lęk. Dzięki talentowi, odwadze i ich sile, wykreował nowe oblicze sztuki, aż po wiek XX. Goya stał się źródłem inspiracji dla malarzy swojego i następnego stulecia; Delacroix. Maneta, Daumiera, Muncha, symbolistów, impresjonistów, fowistów, surrealistów, ale przede wszystkim dla Pabla Picassa.-który mawiał - wielki malarz rodzi się raz na sto lat. Dzieła : Księżna Alby , Portret rodziny królewskiej ,.Kolos ( albo Panika) -
Bartolome Esteban Murillo (1617-1682) jest jednym z największych mistrzów malarstwa hiszpańskiego XVII stulecia. Jego kariera toczy się w drugiej połowie tego wieku. Przedstawiciel baroku, działał w Sewilli, gdzie był jednym z założycieli akademii (1660), w twórczości podejmował tematykę rodzajową, np. dzieci ulicy oraz obrazy religijne o cechach wizyjno-ekstatycznych. Często przedstawiał św. Antoniego Padewskiego oraz Niepokalane Poczęcie NMP. Stworzył typ ikonograficzny, który przetrwał przez 300 lat i jest jednym z najbardziej popularnych wizerunków maryjnych, powszechnie naśladowanych i reprodukowanych. Opierając się na dziełach swych największych poprzedników, Murillo podąża swą własną drogą, tak wszakże by jego talent mógł służyć Bogu. Cechy jego warsztatu to delikatny światłocień, miękki modelunek, ciepły koloryt. Kościoły i klasztory Sewilli zamawiają u niego cykl ważnych obrazów; artysta staje się mistrzem w przedstawianiu tematów miłosierdzia i mistycznej ekstazy - a wszystko to w stylu stanowiącym oryginalne połączenie, głównie realizmu i wpływów szkoły weneckiej. Jego wizerunki Immacukaty, cechują się niezwykłą elegancją i głębokim wdziękiem, zapowiadają nadejście nowego stylu rokoko. Murillo odnosi niebywały sukces artystyczny jeszcze za życia, zaś jego sława rychło przekroczy granice Hiszpanii. Dzieła tego artysty staną się wzorem dla wielu późniejszych malarzy.
Francisco de Zurbaran Początkowo kopiował prace Caravaggio, w swych oryginalnych pracach pozostawał wciąż pod jego wpływem, zyskując sobie miano "hiszpańskiego Caravaggio". Jego mistrzem był Giuseppe Ribera. W roku 1619 wrócił do Llereny, gdzie wykonywał liczne obrazy ołtarzowe i wotywne. Od swego drugiego nauczyciela przejął styl światłocieniowego malarstwa F. Herrery starszego. W 1621 roku Zurbaran wykonał 21 obrazów dla dominikanów S. Pablo w Sewilli, które to przyniosły mu sławę. W roku 1628 powstały Sceny z życia S. Pedro Nolasco oraz 5 wizerunków mnichów dla klasztoru mercenarystów w Sewilli (Academia S. Fernando, Madryt).Cała twórczość malarza, poza martwymi naturami, powstała w służbie Kościoła i kontrreformacji. Wśród prac Zurbarana najliczniejsze są sceny religijne, ale nie brak też martwych natur ("Martwa natura z pomarańczmi i cytrynami"), scen batalistycznych ("Zwycięstwo pod Kadyksem") i mitologicznych ("Prace Herkulesa"). W 1634 Zurbaran stał się nadwornym malarzem Filipa IV. Zlecono mu dekorację Sali Królewskiej w nowo zbudowanym pałacu Buen Retiro. Zurbaran namalował tam dwie bitwy, np. Zwycięstwo pod Kadyksem i 10 scen z Czynami Herkulesa. Jednocześnie powstały pierwsze martwe natury, np. Martwa natura z cytrynami, pomarańczami i różą, 1633, spokojna, doskonale zbudowana kompozycja o wyśmienitym oddaniu materii.
Diego Velazquez. Był najwybitniejszym malarzem hiszpańskim XVII stulecia W roku 1623 został nadwornym malarzem króla Hiszpanii Filipa IV w Madrycie. Namalował tam liczne portrety rodziny królewskiej, a także kilka obrazów religijnych, scen rodzajowych i malowideł o innej tematyce. Ocenia się, że liczba jego obrazów (które podpisywał nazwiskiem Diego Velasques lub Diego de Silva Velasquez) nie przekracza 170. Już pierwsze dzieła uczyniły go sławnym. Artystę podziwiał jego własny nauczyciel i możni królestwa Hiszpanii. Utalentowany portrecista, Velazquez, malował zarówno poddanych jak i królów, z tym samym mistrzostwem i troską o prawdę i doskonałość. Przy końcu XIX i na początku XX wieku, impresjoniści i kubiści wykorzystali doświadczenia Velazqueza w swych dziełach. Dorobek Velazqueza składa się przede wszystkim z portretów dworskich, obrazów mitologicznych i religijnych, a także ze scen rodzajowych. Do jego wizji barw i światła, zupełnie nowej w owych czasach, nawiązali w XIX w..impresjoniści, szczególnie Edouard Manet.
Klasycyzm (porządek klasyczny w Anglii)
Pod koniec XVIII wieku ludziom przestało się podobać nadmierne zdobnictwo, monumentalizm i brak jakichkolwiek ograniczeń. Nagle zdano sobie sprawę, że renesans, który miał być powrotem do sztuki starożytnej, poprzez barok i rokoko jeszcze bardziej oddalił od niej architekturę. Postanowiono, więc niezwłocznie naprawić ten błąd. Zbiegło się to w czasie z Rewolucją Francuską. Barok i rokoko kojarzyły się ze znienawidzonym absolutyzmem. Społeczeństwo europejskie zapragnęło powrotu do prostej, ale pięknej formy starożytnej Grecji i Rzymu. W ten sposób narodził się klasycyzm. Styl ten był prosty i piękny
zarazem. Dominowały w nim kolumny. Niekiedy pojawiały się też kopuły. Całość przykryta
trójkątnym dachem, wzorowanym na greckich świątyniach. Okna przeważnie prostokątne.
Kapitol w Waszyngtonie,. Budowla ta jest przykładem najczystszego klasycyzmu..Przy okazji
jest to pierwszy styl architektoniczny, który dotarł za ocean w niezmienionej formie.
Wyraźnie widzimy tu kolumnadę przed głównym wejściem, do którego prowadzą schody.
Całość przykrywa monumentalna kopuła.'
Łazienkowski Pałac na Wodzie. -
Teatr Wielki. Podwójna kolumnada i podwójny fronton (trójkątna część z płaskorzeźbami,
nad kolumnami) są elementami rzadko spotykanymi, ale charakterystycznymi dla
klasycyzmu.
William Hoghatrt starał się ulepszyć społeczeństwo, w którym przyszło mu żyć. Ale choć z pewnością XVIII-wieczna Anglia nie była rajem, wizja tego artysty ukazuje ją jako przedsionek piekieł. Ambicją Hogartha była zmiana tego stanu. Toteż pouczał, łajał i karcił bliźnich obrazami, tekstami, a przede wszystkim sztychami. Najczęściej tworzył serie, układające się w opowieść z puentą. I nigdy nie były to zakończenia optymistyczne. Bo Hogarth spoglądał na świat ponurym wzrokiem, widząc dookoła zło, prowadzące do większych lub mniejszych tragedii. Swoje rysunkowe moralitety adresował do klasy średniej, ale na bohaterów wybierał przedstawicieli różnych warstw społecznych. Wszyscy oni prezentowali się jak najgorzej, będąc dzięki temu przestrogą dla innych. Tematami swych prac czynił Hogarth najbardziej odrażające przypadki. A to relacjonował życie wiejskiej dziewczyny, która ulega pokusom londyńskiego półświatka i umiera w więzieniu, zaś stypę nad jej trumną odprawiają wyłącznie jej koleżanki po fachu; to znów opowiadał historię młodego arystokraty - rozpustnika, marnotrawiącego majątek rodzinny. W innym cyklu dokumentował losy małżeństwa, zawartego bez uczucia ze strony młodej pary, tylko z chęci różnego typu zysków. Nie oszczędzał też ludzi, nadużywających trunków. Pokazał ich w dwóch sztychach, zatytułowanych Ulica piwna i Ulica gorzałki.
Reynolds Sir Joshua (1723-1792), malarz, jeden z najwybitniejszych portrecistów angielskich. 1749-1752 przebywał we Włoszech, gdzie studiował dzieła dawnych mistrzów. Od 1768 prezydent Royal Academy of Arts w Londynie. Erudyta i pedagog. W swojej twórczości świadomie nawiązywał do techniki P.P. Rubensa, wytworności A. van Dycka, światłocienia Rembrandta i kolorytu Tycjana. Daleki od eklektyzmu, czerpiąc z najlepszych tradycji, budował własną wizję sztuki, którą realizował przede wszystkim w malarstwie portretowym, a niekiedy w pejzażach i w obrazach historycznych. Wychodząc poza ramy obowiązującego wówczas klasycyzmu zbliżał się do swobody formy cechującej romantyzm. Jego spuścizna liczy ponad 700 płócien, min.: Nelly 0'Brien (1763), Lady Crosby (1778), Lord Hartfield (1787), Master Hare (1788-1789). '
Thomas Gainsborough ur. przed 14 maja 1727, kiedy został ochrzczony - zm. 2 sierpnia 1788), malarz angielski, znany portrecista i pejzażysta.
Od 1760 r. pracował w Bath, a w 1774 przeniósł się do Londynu, gdzie został portrecistą arystokracji. Zasłynął jako autor kompozycji portretowych, takich jak Robert Andrews z żoną Mary (1748) czy Błękitny chłopiec (ok. 1770). Jednak najbardziej lubił malować pejzaże, w których.można dostrzec wpływ naturalizmu XVII-wiecznych pejzażystów holenderskich. Namalował min. "The Watering Place" (1777). Był założycielem Royal Academy of Arts (1768).
Romantyzm- malarstwo romantyczne
Malarstwo okresu romantyzmu jest niejednolite. Można wyróżnić jednak pewne cechy malarstwa tej epoki na podstawie czołowych, głównych i najbardziej znaczących artystów tego nurtu, takie jak bogaty koloryt, kontrastowy światłocień, miękki modelunek, podkreślanie wartości fakturalnych płótna i dynamizowanie kompozycji. Równocześnie część artystów pozostawała wierna ideałom klasycyzmu i realizmu.Za prekursorów romantyzmu uważa się: Johanna Heinricha Fiissli (gdyż stosował bliską tej epoce kolorystykę i ekspresję) oraz Gove y Lucientes. Za artystę, który najlepiej wyraża romantyczne idee uważany jest niemiecki pejzażysta Caspar David Friedrich, dla którego charakterystyczne są nokturny, przedstawienia min, cmentarzy, roztrzaskanych statków, świtów i zmierzchów. W Anglii w tym czasie tworzą także czterej inni pejzażyści: Samuel Palmer, Richard Parkes Bonington, John Cónstable i William Turner, we Francji natomiast Theodore Gericault i Eugene Delacroix, w Niemczech działali w tym okresie Nazareńczycy: Friedrich Johann Overbeck, Franz Pforr, Peter von Cornelius, Julius Schnorr von Cąrołsfełd. Warto także wspomnieć o Walentym Wańkowiczu i jego słynnym obrazie Mickiewicz na Judahu skale.
Realizm - w sensie ogólnym realizmem w sztuce nazywa się naśladowczy sposób przedstawiania rzeczywistości.W historii sztuki, realizmem nazywa się kierunek artystyczny w malarstwie drugiej połowy XIX wieku, zakładający wierne odtwarzanie rzeczywistości i kwestionujący akademizm. Realizm w tym sensie charakteryzuje się spokojną i cichą kompozycją, bohaterem dzieł jest człowiek pracy, ofiara niesprawiedliwości i wyzysku. Tło najczęściej stanowią piękne ojczyste krajobrazy. Główne hasło: realizm (malarstwo). Cechy malarstwa realistycznego:artyści wiernie odtwarzali rzeczywistość, starając się dokładnie odwzorować kształty materię oraz barwę przedmiotu,stosowanie perspektywy geometrycznej (zbieżnej) i powietrznej w malarstwie,ukazywanie życia prostych ludzi, ich pracy, codziennych obowiązków, bez idealizowania i upiększania,zaniechanie przedstawiania tego, co nie może być sprawdzone i poznane (tematy zaczerpnięte z historii, Pisma Świętego lub mitologii antycznych), rozszerzenie kręgu zainteresowań artystycznych o motywy dotychczas niegodne sztuki.
Impresjonizm Kierunek w malarstwie i rzeźbie ostatniego trzydziestolecia XIX i początku XX wieku. Istotą tego stylu było subiektywne utrwalenie wrażeń jednostkowych oraz zbliżenie się do natury. Impresjonizm opierał się na obserwacjach zmian w wyglądzie przedmiotów w zależności od natężenia i rodzaju światła, pory dnia lub. roku itd. Impresjoniści tworzyli swe dzieła głównie w plenerze, utrwalali swoje bezpośrednie wrażenia zmysłowe, które oparte były na wnikliwych studiach nad wzajemnym stosunkiem światła i koloru (których konsekwencją było odrzucenie zasady barw lokalnych i zastąpienie źródła światła grą refleksów). Nurt ten cechowały: swobodna technika malarska, nowa konstrukcja obrazu (asymetryczna kompozycja, silne skróty, zbliżenia), szkicowość, prowadząca do stopniowej dematerializacji przedmiotów przez zagubienie modelunku i zatarcie konturów. Tematyka: pejzaż, martwa natura, rzadziej występowały kompozycje figuralne (scena rodzajowa, a także portret, akt).Jeśli można mówić o miejscu narodzin impresjonizmu, z pewnością była to paryska dzielnica Batignolles. Mieszkało tam wielu młodych, awangardowych artystów którzy buntowali się przeciw eklektycznemu akademizmowi powszechnemu w malarstwie. W latach 60. XIX w. w miejscowej Cafe Guerbois odbywały się ożywione dyskusje o nowoczesnej sztuce, którym zazwyczaj przewodził E. Manet. Stałymi bywalcami tej kawiarni byli popierający kontrowersyjne malarstwo Maneta krytycy i. młodsi malarze, tacy jak Fantin-Latour, E. Degas czy F. Bazille (który był przyjacielem rodziny Maneta). Bazille przyprowadzał tam swoich kolegów z pracowni Glayre'a - C. Moneta, A. Renoira i A. Sisleya. Pojawiali się także C. Pissarro i P. Cezanne. Duży wpływ na powstanie impresjonizmu miało malarstwo angielskich romantyków - m.in. W. Turnera, J.
Constable'a, a także kolorowy drzeworyt japoński. Nazwa stylu pochodzi od tytułu obrazu przywódcy i najbardziej konsekwentnego z impresjonistów Claude'a Moneta - „Impresja -wschód słońca" , które po raz pierwszy wystawione zostało w 1874 roku na wystawie w paryskim atelier fotograficznym Nadara. Ekspozycja, zorganizowana przez 30 członków świeżo założonego Societe Anonyme des Artistes Peintres, była odpowiedzią na Salon - inną paryską wystawę, na której uznanie krytyków równało się sukcesowi, a która nigdy nie popierała pracy impresjonistów. Wystawa w Nadarzę była pierwszą z ośmiu wystaw impresjonistów.
Postimpresjonizm - terminem tym określa się różne zjawiska w sztuce francuskiej na przełomie XIX i XX wieku, wywodzące się z impresjonizmu, ale w dużej mierze odrzucające go. Postimpresjoniści kontynuowali kolorystyczne poszukiwania, a zarazem odrzucili wiele zasad pierwotnego impresjonizmu. Starali się uwolnić obraz od naśladownictwa natury, czyli koncepcji mimesis, kładli nacisk na autonomiczność dzieła malarskiego. Dla wielu artystów postimpresjonizm]ściowym w dążeniu do własnego stylu.
' Neoimpresjonizm, kierunek w malarstwie francuskim, zapoczątkowany ok. roku 1880 przez Georges'a Seurata i dążący do zreformowania impresjonizmu poprzez zastąpienie lirycznej improwizacji ścisłą metodą budowania obrazu z wykorzystaniem naukowych zdobyczy optyki, analizy światła i kolom, fizjologii i psychologii widzenia. Zwolennicy neoimpresjonizmu, m.in. Camille Pissarro, Paul Signac, Henri Cross, pierwszą wystawę zorganizowali w Salonie Niezależnych w roku 1884. W płótnach swych stosowali zasadę dywizjonizmu i technikę pointylizmu polegającą na malowaniu drobnymi punktami czystej farby. Najsłynniejszym obrazem neoimpresjonizmu jest:La grandę Jatte Seurata (1886).
Vincent Willem van Gogh holenderski malarz, którego twórczość należy do kierunku zwanego postimpresjonizmem. Kolor u van Gogha był środkiem do wyrażenia wewnętrznych przeżyć w stopniu o wiele większym niż u innych artystów. Jest obecnie uznawany za najwybitniejszego malarza holenderskiego od czasów Rembrandta. Obrazy van Gogha nie podobały się jednak ówczesnej publiczności, która odbierała je według własnych, odmiennych kryteriów estetycznych. Twórczości malarskiej van Gogh poświęcił się dosyć późno, bo w dwudziestym siódmym roku życia. Mając lat trzydzieści siedem namalował ostatni obraz w życiu. Po dziesięciu latach pracy artystycznej pozostało po nim około ośmiuset płócien, kilkaset rysunków, szkiców i litografii. Trwałym wkładem Vincenta van Gogha we współczesną kulturę jest wynalezienie tzw. "koloru sugestywnego", pozwalającego z dostateczną siłą na wyrażenie emocji twórcy. Artysta zawsze pragnął wyrazić prawdziwe uczucia za pomocą faktury, linii i kontrastu, a jednocześnie z dużą wrażliwością - kolorystyczną. "Gdy maluję pejzaż, pragnę aby to był nie jakiś drobnomieszczański smętek", ale coś co wyraża mój ból, cierpienie kogoś, kto nie ma miejsca w społeczeństwie i nigdy go nie będzie miał. Patrząc na wierzby, widzę ich bezpośrednie piękno, muzykę, świeżość, smutek i melancholię i te uczucia wyrażam w indywidualny, a przez to bliski każdemu człowiekowi sposób". Vincent był księciem wśród całej artystycznej bohemy przełomu i początku niezwykle burzliwego XX w. Pogłębiająca się choroba psychiczna, doprowadziła do umieszczenia go, najpierw w szpitalu w Arles, a później w Saint-Remy. Ostatnie miesiące życia spędził w Auvers u dr Gacheta i tam popełnił samobójstwo. Najgłośniejsze obrazy: Zjadacze kartofli 1885, Droga w pobliżu Loosduinen, Rybak na brzegu, Zagajnik brzozowy; Chłopka w białym, czepku, Gwiaździsta noc 1888, Słoneczniki 1888, Droga z cyprysem i gwiazdą 1890, Kruki nad polem pszenicy, Autoportret z obandażowanym uchem 1889.
Georges Seurat (1859-91) pozostał najwierniejszy pierwotnym założeniom impresjonizmu. Z pewności przedmiotem jego malarstwa były ulubione tematy impresjonistów. Paryżanie wypoczywający w letnie, popołudnie lub oddający się wieczornym rozrywkom. Codzienne życie przedmieścia, pejzaże północnego wybrzeża Francji. Będąc dzieckiem bogatych rodziców. Seurat nigdy nic musiał zaprzątać sobie głowy konieczności zarabiania na swoje utrzymanie i mógł całkowicie poświecić się swoim artystycznym poszukiwaniom. Dwa początkowe lala kariery poświęcił on wyłącznie niezwykle drobiazgowemu cyzelowaniu swoich czarno-białych rysunków, zanim w ogóle przeszedł do pracy w kolorze. Było to bardzo charakterystyczne dla jego skrajnie metodycznego podejścia do sztuki. Sposób użycia koloru przez Seurat cechował się niemal naukowa precyzja. Stosował on metodę pointylizmu - zamiast mieszać kolory na palecie , przed nałożeniem farby na płótno, umieszczał on na obrazie, jedna przy drugiej, kropki w kolorach podstawowych. W ten sposób kolory mieszały się dopiero w oku oglądającego, dzięki czemu obraz nabiera) charakterystycznej żywotności. Wielkość nakładanych punktów była za każdym razem starannie obliczana i zależała od wielkości obrazu i odległości z jakiej miał on być oglądany. Klasycznym przykładem pointylizmu jest dzieło zatytułowane La Grandę Jatte. Po badaniach nad kolorem. Seurat skierował swoje zainteresowanie w stronę linii. Uważał on, że pewne rodzaje linii mogą oddawać ściśle określone emocje. I tak. na przykład, linie zagięte w górę miały wyrażać szczęście, natomiast zakrzywione w dół - smutek. Linie horyzontalne miały służyć do oddania uczucia spokoju.
Paul Gauguin (1848-1903) dzielił przekonanie Van Gogha, że malarstwo ma służyć przede ,. wszystkim wyrażaniu głębokich emocji. Również lak samo jak malarz holenderski, poszukiwał on w swojej sztuce odbicia jakiego D lepszego, bardziej idealnego D wiata- Jego poszukiwania zaprowadziły go na obszar kultury całkowicie odmiennej od europejskiej. Zamiłowanie Gauguina do egzotyki i intensywnych kolorów może być częściowo wytłumaczone przez to . że dzieciństwo spędził on w Peru. Niemniej jednak od wczesnej . młodo Dci jego życie niczym nie różniło się od typowego życia milionów zwykłych obywateli. Po okresie spędzonym we francuskiej flocie handlowej, został on urzędnikiem bankowym, następnie ożenił się, miał pięcioro dzieci i zamieszkał w, wygodnym domu na przedmieściach Paryża, Nagle, niedługo po tym jak w końcu odniósł finansowy sukces, a jego byt stał się materialnie zabezpieczony. Gauguin zajął się malowaniem. Wkrótce uznał swoje dalsze życie z rodzina za niemożliwe i przeniósł się do osady artystów w Pont-Aven w
-Bretanii. Pociśgało go prymitywne, ale głęboko uduchowione życie jakie tam zastał. W swoim obrazie Wizja po kazaniu próbował oddać niewidzialny Świat duchów i demonów w tym czasie ostatecznie zerwał on z założeniami i zaczął nanosić kolor na płótno szerokimi,
* płaskimi pociągnięciami pędzla. Zamiłowanie Gauguina do prymitywizmu i poszukiwanie prawdziwszego, bardziej naturalnego sposobu życia zawiodło go ostatecznie daleko od domu. Ostatnie 1 2 lat jego życia wypełniły długie pobyty na Tahiti i Martynice, przedzielone jedynie krótkimi wizytami w Paryżu. Wyspy Oceanii były dla niego niewyczerpanym Źrodłem inspiracji. Jedną z charakterystycznych cech jego prac pochodzących z Tahiti jest zastosował a nie płaskiej, przypominającej fryz, kompozycji, którą zapewne zaczerpnął ze sztuki egipskiej.
Paul Cezanne chciał poddać analizie materialna stronę rzeczywisto Dci. Pochodzący z bogatej rodziny, Cezanne we wczesnych latach 60. XIX w. Przeniósł się z rodzinnego Aix-en-Provence do Paryża. Tam po raz pierwszy zetknął się z pracami impresjonistów i, co istotniejsze, z ich zwyczajem malowania w plenerze. Jednak chociaż jego płótna a były wystawione wspólnie z obrazami impresjonistów, Cezanne nigdy całkowicie nie utożsamił się z zasadami. Uważał on malarstwo bardziej za "konstruowanie zgodnie z naturą", niż oddawanie ulotnej gry świateł. Był przekonany, że malarz powinien studiować geometrię miejsca, które stara się odwzorować na płótnie. W 1886 roku, po Śmierci ojca, który zostawił mu pokaźny spadek Cezanne powrócił do rodzinnej posiadło Dci. Otaczający go krajobraz wiejski stanowił dla niego bogate Źródło inspiracji - sama górę Świętej Wiktorii uwieńczył on na ponad 60 obrazach. Jego teorię oraz staranne i precyzyjne podejście do malarstwa miały ogromny wpływ na artystów przyszłych generacji. Bardzo wiele zawdzięczali mu kubiści, zwłaszcza jego zwyczajowi pokazywania danego przedmiotu z różnych punktów widzenia jednoczę Dnie. Na początku XX wieku Picasso, Braque i Legar rozwinęli idee Cezanne'a w swojej sztuce
Dyfuzja kierunków XX wieku: fowizm, futuryzm, ekspresjonizm, dadaizm, surrealizm
Fowizm - kierunek w malarstwie francuskim początku XX wieku o bardzo żywej i oderwanej od rzeczywistości kolorystyce dzieł, ponieważ świat widzialny jawi się jako barwny, malarstwo od wieków posługuje się kolorem właściwym naturze rzeczy. Fowizm to właściwie odłam ekspresjonizmu, który jednak nie posiada płaszczyzny dramaturgicznej i intelektualnej. Ta beztroska wyraża się już w samej nazwie ruchu, pochodzącej od francuskiego rzeczownika lesfauves, oznaczającego "dzikie zwierzęta". Słowem tym francuski dziennikarz Louis Vauxcelles określił grupę artystów, którzy wystawiali swoje prace na Salonie Jesiennym w 1905 roku. Fowizm szybko wyczerpał swój twórczy potencjał, a artyści rozeszli się w swoich kierunkach, zwykle oscylując wokół ekspresjonizmu. Dalekie echa buntowniczego koloru fowistów można dziś odnaleźć w transawangardzie włoskiej i u neofowistów. Główni twórcy:Andre Derain OKees van Dongen OHenri Matisse )Ge_orges Rouault
Kubizm jest to kierunek sztuki zainicjowany we Francji ok. 1906 przez Pabla Ruiza Picassa i Georga Braque'a. Nowy kierunek oznaczał pojawienie się sztuki koncepcyjnej. Nazwa kubizmu pochodzi z łacińskiego cubus czyli kostka, sześcian. Kubizm obejmował przede wszystkim malarstwo, a także rzeźbę i nieliczne realizacje architektoniczne, egzystował w latach 1906-1914 we Francji. Jednym z obrazów Picassa,'który zapoczątkował kubizm był "Panny z Awinionu" , który to stał się przełomowym dziełem zapowiadającym nowe ujęcie bryły w malarstwie dzięki ostrym, łukowatym i linearnym podziałom figury, dając początek nowej koncepcji przestrzeni w malarstwie. Fakt uznania Picassa za ojca kubizmu zawdzięcza on wielkiej ilości wykonanych kompozycji oraz głębi wyrazu i treści, które udało mu się przekazać. Sztuka kubistyczna wydaje się niekiedy bliska abstrakcji, zwłaszcza geometrycznej, ale w rzeczywistości przedstawia realne obiekty, tyle że "spłaszczone" na płótnie i pokazane równocześnie z różnych punktów widzenia. Zamiast tworzyć iluzję przestrzeni, czym zajmowała się sztuka od czasów renesansu, kubiści świadomie definiowali obiekt w dwóch wymiarach płaszczyzny obrazu. Pomysł ten pozwolił zupełnie inaczej spojrzeć na wzajemny związek formy i przestrzeni, a tym samym pchnął sztukę Zachodu na całkowicie nowe tory. Sztuka prymitywna wyrażała bardzo dobrze zasady formułowane przez niektórych artystów jego czasów. Prostota, szorstkość i ekspresja- były ważniejsze niż forma zewnętrzna przedmiotu. Kubiści dążyli do zrekonstruowania przedmiotów i form naturalnych, po uprzednim dokonaniu głębokiej analizy. W ten sposób temat ulega transformacji i obraz staje się przedmiotem autonomicznym, niezależnym-.
Futuryzm - awangardowy kierunek w kulturze, który narodził się we Włoszech na początku XX wieku. Założeniem futuryzmu było „patrzenie w przyszłość", odrzucanie przeszłości i tradycji. Artyści futuryści uznali, że źródłem inspiracji sztuki powinna być nowoczesna, mechaniczna cywilizacja początku XX wieku ze swymi fascynującymi osiągnięciami technicznymi. Artyści powinni czerpać natchnienie z cudów współczesnego świata - żelaznej sieci szybkiej kolei, która oplata Ziemię, z transatlantyków przemierzających oceany i samolotów, które prują niebo, z Walki o podbój nieznanego. Dawnej sztuce futuryści przeciwstawili sztukę przyszłości, zdolną oddać dynamizm współczesnego życia, jego tempo * i rytm. Głosili kult szybkości, pędu, maszyny. Heroizowali gorączkowy zgiełk wielkiego miasta. Entuzjastyczny i idealistyczny program futurystów upatrywał w urbanizacji i mechanizacji przyszłego szczęścia ludzkości. Tematem większości obrazów futurystycznych były wszelkie formy ruchu zarówno konkretnego jak i abstrakcyjnego. Futuryści dążyli do wyemigrowania tradycyjnego sposobu jego ukazywania, przekazywania towarzyszącego mu dynamizmu i szybkości, a w końcu oddania czystej kinetyczności. Malarstwo futurystyczne, w przeciwieństwie do impresjonistycznego analizującego jedną ulotną chwilę, pragnęło dać syntezę wszystkich momentów i zmian, jakie następują w określonym czasie i przestrzeni. U futurystów po raz pierwszy pojawiła się próba oddania w malarstwie czwartego wymiaru —. czasu. W rezultacie kolejne fazy ruchu stadionowego obiektu występowały w obrazach równocześnie, tak jak nałożone na siebie kolejne kadry filmu/Niektórzy malarze związanymi z futuryzmem to m.in.: Giacomo Balia, Carlo Carra, Luigi Russolo. Gino Seyerini, Fortunato Depero, Joseph Stella, Primo Conti, Ambro gi o Casati, Fernand Leger.
Ekspresjonizm - terminu tego po raz pierwszy użył dla oznaczenia swojej sztuki francuski malarz J.A.Herye w 1901 roku nadając tę nazwę cyklowi swoich obrazów wystawionych w Salonie Niezależnych. Kierunek w sztuce rozwinął się na dobre na początku XX w. w . Niemczech, ale korzeniami sięga do eksperymentów artystycznych wielkich twórców schyłku XIX w.: Vincenta van Gogha, Edwarda Muncha. Jamesa Ensora i Paula Gauguina, których można określić jako prekursorów ekspresjonizmu.Ełcspresja (łacj to wyrazistość, siła oddziaływania dzieła na odbiorcę, na emocjonalną sferę jego psychiki. "Dzieło ekspresyjne" i " ekspresjonistyczne". to dwa osobne pojęcia.
Dadaiżm - ruch w sztuce XX w., którego głównymi hasłami były dowolność wyrazu, zerwanie z wszelką tradycją i odrzucająca jakiekolwiek kanony swoboda twórczości. Ideologia dadaizmu była samounicestwiająca się - sztuka oderwana od tradycji, nie odwołująca się do wspólnoty pojęć między twórcą, a jej odbiorcą, oparta na nonsensie, chaosie i zupełnej dowolności nie może istnieć.
Surrealizm, inaczej zwany nadrealizmem, to kierunek w sztuce (początkowo wyłącznie w literaturze, później w sztukach plastycznych filmie i teatrze), który powstał w 1924 we Francji. Termin ten stworzył w 1917 roku Guillaume Apollinaire. W założeniach miał to być bunt przeciw klasycyzmowi, realizmowi, empiryzmowi, racjonalizmowi, utylitaryzmowi i konwencjom w sztuce. W malarstwie założeniem surrealizmu było "wyrażanie wizualne percepcji wewnętrznej". Artyści starali się wykreować obrazy burzące logiczny porządek -rzeczywistości. Często były to wizje groteskowe, z pogranicza jawy, snu, fantazji, . halucynacji, a odsunięcie od racjonalizmu. Przedstawicielami tego nurtu w malarstwie byli: Salvador Dali, Giorgio de Chirico, Max Ernst, Hans Arp Jako istotną inspirację dla dzieł surrealistów przyjmuje się malarstwo Hieronima Boscha, żyjącego na przełomie XV i XVI wieku. Ponadto korzystali oni z doświadczeń dadaizmu.

Najlepiej podzielić tekst na 4 kolumny czcionką 5.
Sorki że dopiero teraz to wklejam ale dopiero co zrobiłem.

Leszek

oooooooo super dzieki bardzo
pozdro

Mariusz

hm . . . dzięki

Vespa

Nooo, dziękuweczka Smile

MateuszT

Wszystko w bardzo dużym skrócie. Jako hasła na ściągę powinno być ok:

1. SZTUKA STAROŻYTNA
- Grecja
- Rzym
- Egipt
Sztuka starożytnego Egiptu
Rozwijała się przede wszystkim na terenie Egiptu, lecz silny wpływ wywarła na sztukę basenu Morza Śródziemnego. Jej początki sięgają początku IV tysiąclecia p.n.e.
- Malarstwo:
- głównie malarstwo ścienne, związane nierozerwalnie z architekturą
- rysunki na papirusach
- Architektura:
- monumentalne budowle skalne
- grobowce: mastaby, piramidy, grobowce wykuwane w skale
- wielkie świątynie
- Rzeźba:
- w kamieniu
- w drewnie
- posągi władców, dostojników i urzędników
- Rzeźba artystyczna:
- naczynia
- biżuteria
- wyroby ze szkła
- meblarstwo
- Cechy charakterystyczne sztuki:
- spełniała funkcję propagandy wizualnej
- nieprzerwana ciągłość, trwałość i jednolitość form artystycznych
- Główne zabytki:
- Sfinks
- piramida Cheopsa w Gizie
- świątynie w Luksorze i Karnaku
Sztuka starożytnej Grecji
Mianem tej sztuki określa się twórczość Greków na Półwyspie Bałkańskim, wyspach Morza Egejskiego, w Azji Mniejszej, południowej Italii, na Sycylii oraz wybrzeżach Morza Śródziemnego i Czarnego. Poprzedziła ją sztuka mykeńska.
- Okres I - archaiczny:
- Malarstwo:
- malarstwo różnobarwne na ceramice
- Architektura:
- domy i małe świątynie w typie megaronu
- początek budownictwa monumentalnego od VII w
- Rzeźba:
- drobne figurki z terakoty
- rzeźby z brązu i kości słoniowej
- Okres II - klasyczny
- Malarstwo:
- sztalugowe
- ścienne
- pojawiają się sceny rodzajowe i iluzjonizm
- czerwonofigurowe zdobnictwo wazowe
- Architektura:
- synteza 3 porządków:
- jońskiego (lekka)
- doryckiego (ciężka)
- korynckiego
miasta na planie prostokąta
- monumentalizacja budowli użytkowych (stadiony, teatry)
- nowy typ budowli sakralnych - tolosy
- Rzeźba:
- kanon postaci ludzkiej w ruchu
- rzeźby w brązie, kamieniu, marmurze, granicie, alabastrze
- akty kobiece
- Cechy charakterystyczne:
- umiar
- harmonia
- logika
- jedność kompozycji
- Okres III - hellenistyczny
- Malarstwo:
- ścienne
- sztalugowe ukazujące pejzaż, martwą naturę
- Architektura:
- rozkwit budownictwa użytkowego (np. latarnie morskie)
- domy z perystylem
- Rzeźba:
- pojawia się niesamowita ekspresja i realizm
- Cechy charakterystyczne:
- różnorodność tematyczna
- bardzo laicka i uniwersalna
- Okres IV - rzymski
- Główne zabytki i osiągnięcia:
- latarnia w Faros
- rzeźby: "Nike", "Grupa Laokoona", "Dyskobol"
- Główni twórcy:
- Fidiasz (r)
- Myron (r)
- Parrasjas (m)
- Hippodamos (a)

Sztuka starożytnego Rzymu
Sztuka starożytnego Rzymu jest to sztuka państwa rzymskiego: miasta - Rzymu, prowincji oraz Italii. Najważniejszym ośrodkiem był Rzym, ale pełny obraz kanonów obowiązujących od VI w. p.n.e do początków V w. n.e dały miasta takie jak Pompeje i Herkulanum. Sztuka ta podatna była na różnorakie wpływy: w okresie królewskim dominowały wpływy sztuki etruskiej; w czasie republikańskim zaczęły napływać kanony greckie, a styl obowiązujący w cesarstwie był zlepkiem kultury hellenistycznej z tą, panującą na prowincjach rzymskich.
- Malarstwo:
- monumentalne malarstwo ścienne
- Architektura:
- pojawiają się nowe materiały budowlane: cegła wypalana, cement
- zastosowanie sklepienia
- monumentalne świątynie
- budynki użyteczności publicznej (termy, akwedukty, łaźnie, teatry)
- łuki triumfalne
- domy z atrium oraz podmiejskie wille
- piętrowe domy czynszowe
- rezydencje cesarzy
- mauzolea
- Rzeźba:
- przewaga rzeźby portretowej
- historyczne sceny w formie płaskorzeźby
- Główne zabytki:
- willa Hadriana w Tivoli
- pałac Dioklecjana w Splicie
- mauzoleum Hadriana w Rzymie
- panteon w Rzymie
- Forum Romanum

2. SZTUKA EUROPY ŚREDNIOWIECZNEJ:
Na sztukę europy średniowiecznej składają się dwa okresy: romanizm, oraz gotyk.
- Romanizm:
- Malarstwo:
- na usługach doktryny kościoła
- malowidła ścienne wypełniały ściany kościołów,
- popularne mozajki
- Rzeźba:
- podporządkowana architekturze
- ukazanie boskiego tryumfu nad złem
- koncentrowała się przede wszystkim w tympanonach nad portalami
- bogata i ekspresyjna (Francja)
- w Niemczech - rzeźby nie związane z architekturą (brązowe krucyfiksy)
- Gotyk
- Zestawienie cech charakterystycznych architektury:

ROMANIZM
GOTYK
1. Budulec
2. Okna
3. Światło
4. Wzmocnienia
5. Malarstwo
6. Kult
7. Układ
8. Co bud
9. Rola
10. Rzeźba

11. Sklepienie
1. kamień
2. zwykłe bardzo małe
3. białe
4. gurt
5. architektura dominuje
6. Jezusa
7. horyzontalny
8. kościoły
9. utylitarna, ochronna
10. anonimowa, horror vaculi (strach przed pustką) postać pod ramy
11. kolebkowe, czasem krzyżowe
1. cegła
2. witrażowe, ogromne
3. barwne
4. łuki przyporowe
5. malarstwo ołtarzowe na zamówienie
6. kult Matki Boskiej
7. układ wertykalny
8. kościoły, katedry, osiedla biskupów
9. reprezentacyjna
10. wysmukłe postacie, próby przełamania anonimowości
11. krzyżowe, gwieździste
PODOBIEŃSTWA
Przewaga sztuki sakralnej, ozdobne portale, zdobienia kolumn i krużganków. Kościół dla wszystkich i dla każdego. Sztuka podległa człowiekowi

3. SZTUKA RENESANSU
Inaczej zwana sztuką odrodzenia. Powstała we Włoszech w XV w.
- Malarstwo:
- pojawia się tempera, malarstwo olejne
- fresk
- portret, pejzaż
- dążono do pełnoplastycznego odtworzenia postaci w trójwymiarowej przestrzeni
- Architektura:
- nowe układy przestrzenne budowli (centralne budowle z kopułami)
- nowożytne typy budowli świeckich - pałac miejski
- stosowanie antycznych porządków architektonicznych i dekoracyjnych
- rozkwit urbanistyki (miasta zakładane na regularnym planie geometrycznym)
- Rzeźba:
- realistyczne popiersia portretowe
- posąg konny
- akty
- medalierstwo
- Cechy charakterystyczne:
- odwołanie się do wzorców Antyku
- zwrot ku naturze
- kult człowieka wszechstronnie wykształconego
- Główne zabytki i osiągnięcia:
- kaplica zygmuntowska na Wawelu
- "Dama z łasiczką"
- "Mona Lisa"
- "Szkoła ateńska"
- Główni twórcy:
- Leonardo da Vinci
- Donato Bramante
- Michał Anioł
- Raffaello Santi (Rafael)

4. SZTUKA BAROKU
Ten kierunek kultury europejskiej zapoczątkowany we Włoszech, później objął swym zasięgiem też niektóre kraje Ameryki Łacińskiej. Trwał od II poł. XVI w. do I poł. XVIII w.
- Malarstwo:
- religijne o tematyce mistyczno-symboliczno-martyrologicznej
- sceny mitologiczne, alegoryczne, historyczne
- portret
- pejzaż, martwa natura
- tematyka rodzajowa
- grafika (miedzioryt i akwaforta)
- Architektura:
- fasady parawanowe, wieże, kopuły, plany eliptyczne
- typ pałacu między dziedzińcem a ogrodem
- Rzeźba:
- sztukaterie
- rzeźby w kamieniu i drewnie
- pomniki, nagrobki, posągi
- Cechy charakterystyczne:
- dynamika
- bogactwo
- efekty światłocieniowe
- łączenie architektury, malarstwa i rzeźby
- Główne zabytki:
- Kolumna Zygmunta III Wazy w Warszawie
- Pałac w Wilanowie
- pałac wersalski
- Główni twórcy:
- Rembrandt
- D. Zimmermann

5. SZTUKA ROCOCO
Ten styl europejski uważany jest często za ostatnią fazę baroku. Trwał w latach 1720-80.
- Malarstwo:
- sceny fete galante (wytworne zabawy) i fete champetre (tradycja, wiejskość itd)
- Architektura:
- popularna architektura wnętrz
- Rzeźba:
- snycerstwo dekoracyjne
- Charakterystyczne cechy:
- związki z kulturą dworską
- tendencje sentymentalne
- sielankowość
- lekkość i wykwintność formy
- motywy egzotyczne
- Główni twórcy:
- J.H. Fragonard
- G. Boffrand

6. SZTUKA OŚWIECENIA
W epoce oświecenia sztuka nie miała jednolitego charakteru stylowego ani ideowego. Wpływały na nią rozbieżne poglądy filozoficzne, moralne i polityczne.
Zaistniały natomiast liczne przemiany instytucjonalne:
- akademizacja nauczania i profesjonalizacja twórczości artystycznej
- kształtowanie się świeckich form mecenatu prywatnego i publicznego
- organizacja nowych sposobów odbioru sztuki (muzea, wystawy publiczne)
- wydzielenie się nauki o pięknie i estetyce
- powstanie naukowej historii sztuki i archeologii
- powstanie krytyki artystycznej
- Cechy charakterystyczne:
- chęć dotarcia do źródeł
- powrot nieskażonego stanu naturalnego idącego w parze z zakwestionowaniem wartości cywilizacji

7. SZTUKA KLASYCYSTYCZNA
Zwana krócej klasycyzmem. kierunek w literaturze, sztuce i muzyce. Nurt ten wystąpił już w XVII w., lecz najpełniej zaczął kształtować się w XVIII w. II poł. XVIII w. nazwana została epoką wczesnego klasycyzmu. We Francji stylem Ludwika XVI, w Wielkiej Brytanii - Georgian Style lub stylem Adamów, w Polsce stylem Stanisława Augusta. W I poł. XIX w. wyróżnia się styl empire i regencji.
- Malarstwo:
- tematyka historyczna, mitologiczna i alegoryczna
- portret
- Architektura:
- centralne plany budowli
- portyki, fronty
- stosowanie klasycznych porządków architektonicznych i detali
- nowe typy budowli: szkoły, kamienice, domy bankowe i handlowe
- Rzeźba:
- tematyka historyczna, alegoryczna
- portretowa
- architektoniczna (fryzy, tympanony)
- Cechy charakterystyczne:
- nawiązanie do antycznej sztuki greckiej, rzymskiej oraz późnego renesansu
- dążenie do doskonałości
- Główne zabytki:
- Łazienki w Warszawie
- Brama Brandenburska
- Główni twórcy:
- D. Merlini
- M. Bacciarelli
- J.A.D. Ingres

8. SZTUKA ROMANTYZMU
Romantyzm to szeroki i wieloznaczny termin stosowany do różnych przejawów sztuki. Trwał w latach 1760-1850. Nie ma cech odrębnego stylu, jest raczej wyrazem podstawy uczuciowej i artystycznej.
Źródłami nowych tematów stały się mitologie celtyckie, germańskie, ludowe podania, narodowe legendy, poezja nieklasyczna i współczesna.
- Malarstwo:
- wyobrażenia fantastyczne
- symbolika
- nowa ranga malarstwa pejzażowego i historycznego
- Architektura:
- nieregularne budowle epoki historyzmu
- stylizowane naturalne założenia ogrodowe (parki krajobrazowe)
- Rzeźba:
- typowa romantyczna tematyka
- dynamiczna forma
- Cechy charakterystyczne:
- odrzucenie przekonania o racjonalnym charakterze sztuki
- zwrot ku intuicji i wyobraźni
- różnorodność form artystycznych
- Główni twórcy:
- P. Michałowski
- E. Delacroix
- F. Goya

9. SZTUKA REALISTYCZNA
Odnosi się praktycznie tylko do malarstwa. Kierunek artystyczny w XIX w. Występował też momentami w innych epokach. Obrazy przedstawiały głównie życie codzienne, pejzaże, martwe natury, sceny rodzajowe i obyczajowe.
- Cechy charakterystyczne:
- odtworzenie na podstawie bezpośredniej obserwacji
- przeciwstawiał się akademizmowi
- Główni twórcy:
- J.F. Millet
- J. Chełmoński
- A. i M. Gierymscy

10. IMPRESJONIZM
Kierunek w malarstwie i rzeźbie. Trwał od ostatniego trzydziestolecia XIX w. do początków XX w. Był reakcją na akademizm. Na impresjonizm wpłynęło malarstwo romantyzmu i barwny drzeworyt japoński. Nazwa wzięła się od tytułu obrazu Claude'a Moneta "Impresja - wschód słońca", zaprezentowanego na wystawie w Paryżu.
Tematyka obrazów impresjonistów to: pejzaż, martwa natura, rzadziej kompozycje figuralne.
- Cechy charakterystyczne:
- malarstwo plenerowe, utrwalające bezpośrednie wrażenia zmysłowe
- swobodna technika
- nowa konstrukcja obrazu
- szkicowość
- Główni twórcy:
- C. Monet
- A. Renoir
- E. Degas

11. POSTIMPRESJONIZM
Postimpresjonizm to zjawisko występujące we Francji w latach 1896-1905. Stanowiło odwrót od impresjonizmu, choć ten kierunek odznaczył swoje piętno na twórczości wielu postimpresjonistów. Charakterystyczne dla postimpresjonizmu była różnorodność poszukiwań artystycznych poszczególnych malarzy i grup.
- Główni twórcy:
- Paul Cezanne
- Paul Gauguin

12. FOWIZM
Fowizm jest to kierunek w malarstwie francuskim, jedna spośród kilku, reakcja przeciwko impresjonizmowi. Nazwa wzięła się od nazwy wystawy prac "Cagedes Fauves" ("Stado dzikich bestii").
- Cechy charakterystyczne:
- kompozycja z płaskich plam
- barwność
- rysunek graniczący z deformacją
- Główni twórcy:
- H. Matisse
- R. Duty

13. EKSPRESJONIZM
Kierunek w sztuce, literaturze, muzyce, teatrze, filmie na początku XX w. Istniał głównie w Niemczech. Opozycja wobec impresjonizmu, estetyzmu i naturalizmu.
- Cechy charakterystyczne:
- poszukiwanie prawd absolutnych i uniwersalnych
- tendencje mistyczne i filozoficzne
- dynamiczny kontrast
- groteska i karykatura
- Głowni twórcy:
- Vincent van Gogh
- James Ensor

14. ABSTRAKCJONIZM
Zwany inaczej sztuką abstrakcyjną, bezprzedmiotową lub nieprzedstawiającą. Jeden z kierunków sztuki plastycznej XX wieku. Główne nurty to abstrakcja organiczna i geometryczna.
- Cechy charakterystyczne:
- gra linii, koloru, brył, płaszczyzn
- rezygnacja z przedstawiania obserwacji natury

15. SURREALIZM
Zwany inaczej nadrealizmem. Awangardowy kierunek w sztuce, filmie oraz literaturze.
- Malarstwo:
- kolaż
- fumaż
- formy naturalistyczne
- formy bliskie abstrakcji
- Cechy charakterystyczne:
- tworzenie wizji rzeczywistości nadrealnej
- interpretacja stanów podświadomości
- groteska, konsens, czarny humor
- Główni twórcy:
- S. Dali
- M. Duchamp
- J. Miro

16. KUBIZM
Kierunek w malarstwie i rzeźbie, zapoczątkowany we Francji. Sztuka XX wieku.
- Dzieli się na 3 fazy:
I okres - prekubistyczny
II okres - kubizm analityczny:
- odrzucenie perspektywy
- rozbicie przedmiotu na elementy zgeometryzowane
III okres - kubizm syntetyczny:
- synteza przedmiotu przez swobodne zestawienie różnych elementów (m.in. kolaż)
- maksymalnie zgeometryzowany rysunek
- Główni twórcy:
- P. Picasso
- G. Braque

17. DADAIZM
Awangardowy ruch literacko-artystyczny. Rozwijał się w latach 1916-1923 w Szwajcarii, Francji, Niemczech. Wyrósł na podłożu buntu przeciwko wojnie oraz współczesnej cywilizacji mieszczańskiej. Polega na swoistym infantylizmie, stąd też nazwa tego kierunku ( dziecięce "dada' - zabawka). Dadaizm wyraża bezsens i chaos rzeczywistości.
- Cechy charakterystyczne:
- własna koncepcja sztuki
- swoisty prymitywizm i infantylizm
- stosowanie techniki kolażu i fotomontażu
- Główni twórcy:
- M. Duchamp
- F. Picabia

... - ART
- Pop - Art
Tendencja w sztuce współczesnej, powstała na początku lat 60. XX wieku w USA. Polega na tworzeniu kompozycji z gotowych przedmiotów, często poruszających się. Częste zastosowanie efektów dźwiękowych. Pop-Art wyróżnia różnorodność środków i technik. Zamierzeniem jest naśladowanie stylu reklam i komiksów.
- Op - Art
Termin wprowadzony w 1964 roku w USA dla odmiany sztuki abstrakcyjnej. Celem Op-Artu jest wywołanie optycznej iluzji, złudzenia ruchu i/lub przestrzenności poprzez odpowiednią kompozycję i dynamikę barw i rytmów. Op-Art ma różnorodne zastosowanie: od okładek płyt, gazet; poprzez obrazy, aż po zastosowanie na tkaninach (ubrania i meble).